Kim był św. Mateusz? droga od celnika do apostoła
Święty Mateusz Apostoł, znany również pod imieniem Mateusz Lewi, to postać, której życiorys stanowi fascynujący przykład przemiany i powołania. Zanim stał się jednym z dwunastu najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa, Mateusz pełnił jedno z najbardziej pogardzanych wówczas zawodów – był celnikiem. Jego historia pokazuje, że nawet osoby stojące na marginesie społeczeństwa, postrzegane jako grzesznicy, mogły zostać wybrani i odegrać kluczową rolę w historii zbawienia. Pochodzenie jego imienia, od hebrajskiego Mattaj lub Mattanja, doskonale oddaje jego los – „dar Jahwe” lub „dar Boga”. To właśnie dar Bożej łaski i miłosierdzia sprawił, że celnik z Kafarnaum odnalazł nowe powołanie i stał się świadkiem życia i nauczania Jezusa.
Powołanie przez Jezusa – dar Boga dla Kościoła
Powołanie Mateusza przez Jezusa Chrystusa jest jednym z najbardziej poruszających momentów w Ewangeliach, ukazującym nieograniczone miłosierdzie i gotowość Zbawiciela do nawracania nawet największych grzeszników. Jezus, widząc Mateusza siedzącego przy ladzie celnej, skierował do niego proste, ale potężne słowa: „Pójdź za Mną!”. Ta chwila była przełomem w życiu celnika, który natychmiast porzucił swoje dotychczasowe zajęcie i poszedł za Jezusem. To wydarzenie nie było jedynie osobistym wyborem Mateusza, ale stanowiło dar Boga dla rodzącego się Kościoła. Jezus, wybierając celnika, ukazał, że zbawienie jest dostępne dla wszystkich, bez względu na przeszłość, a powołanie apostolskie nie jest zarezerwowane dla ludzi o nienagannej reputacji, lecz dla tych, którzy otworzą swoje serca na Boże wezwanie. Mateusz, dzięki swojemu nawróceniu, stał się żywym świadectwem mocy przemiany, jaką niesie ze sobą wiara w Chrystusa.
Celnik z Kafarnaum: pogardzany, lecz nawrócony
Życie Mateusza jako celnika w Kafarnaum było naznaczone społecznym ostracyzmem. W tamtych czasach celnicy byli powszechnie pogardzani przez swoich współziomków, Żydów, ponieważ pobierali podatki na rzecz rzymskich okupantów. Ich praca była postrzegana nie tylko jako wysługiwanie się obcym, ale także jako okazja do osobistego wzbogacenia się kosztem innych. Bycie celnikiem oznaczało bycie wykluczonym z wielu aspektów życia religijnego i społecznego. Mimo to, właśnie w tym środowisku, Jezus odnalazł swojego przyszłego apostoła. Jezus Chrystus, okazując niezwykłe miłosierdzie, wszedł w relację z Mateuszem, zapraszając go do grona swoich uczniów. To właśnie nawrócony celnik stał się jednym z filarów Kościoła, a jego historia jest potężnym świadectwem tego, że Jezus przyszedł zbawić nie sprawiedliwych, ale grzeszników, oferując im szansę na nowe, odkupione życie.
Ewangelia św. Mateusza: przesłanie dla Żydów
Ewangelia według świętego Mateusza zajmuje szczególne miejsce w kanonie Nowego Testamentu, będąc tradycyjnie uznawana za pierwszą napisaną księgę biblijną. Jej autorstwo przypisuje się właśnie apostołowi Mateuszowi, który pierwotnie miał spisać swoje dzieło w języku hebrajskim lub aramejskim, a następnie zostało ono przetłumaczone na grecki. To właśnie Mateusz przekazał nam wiele kluczowych fragmentów z życia i nauczania Jezusa, które nie pojawiają się w innych Ewangeliach. Jego Ewangelia jest skierowana przede wszystkim do odbiorców wywodzących się ze środowiska żydowskiego, co znajduje odzwierciedlenie w sposobie prezentowania Jezusa jako obiecanego Mesjasza, wypełniającego proroctwa Starego Testamentu. Autor podkreśla ciągłość między Starym a Nowym Przymierzem, ukazując Jezusa jako nowego Mojżesza, który daje ludowi nowe prawo.
Pierwsza ewangelia – Jezus jako Mesjasz
Ewangelia według świętego Mateusza jest często określana jako „pierwsza Ewangelia” ze względu na jej kolejność w Nowym Testamencie i tradycyjne przypisanie autorstwa apostołowi Mateuszowi. Jej fundamentalnym celem jest ukazanie Jezusa jako Mesjasza, obiecanego Zbawiciela, który przyszedł wypełnić proroctwa starotestamentowe. Mateusz skrupulatnie przedstawia genealogiczne powiązania Jezusa z Dawidem i Abrahamem, podkreślając jego królewskie pochodzenie i wypełnienie obietnic danych Izraelowi. Autor Ewangelii skupia się na nauczaniu Jezusa, prezentując Go jako tego, który przychodzi, aby wypełnić Prawo, a nie je znieść. Przez całą narrację przewija się motyw Jezusa jako tego, który przynosi sprawiedliwość i zbawienie, co jest kluczowe dla odbiorcy żydowskiego, oczekującego na przyjście swojego Wyzwoliciela.
Nauczanie i przypowieści przekazane przez Mateusza
Święty Mateusz Apostoł jest autorem wielu kluczowych fragmentów nauczania Jezusa, które stanowią rdzeń chrześcijańskiej doktryny. Wśród nich znajduje się słynne Kazanie na Górze, zawierające błogosławieństwa i nauki dotyczące życia moralnego, miłości nieprzyjaciół oraz modlitwy. Mateusz przekazał nam również szereg głębokich przypowieści, które w przystępny sposób objaśniają naturę Królestwa Bożego. Do najbardziej znanych należą przypowieść o siewcy, o chwaście, o ziarnku gorczycy czy o zagubionej owcy. Szczególnie ważna jest przypowieść o sądzie ostatecznym, która stanowi wyraźne przesłanie dotyczące odpowiedzialności za swoje czyny i miłosierdzia okazywanego bliźnim. Te nauczania i przypowieści, przekazane przez Mateusza, stanowią nieocenione dziedzictwo dla Kościoła i wiernych, pomagając zrozumieć wolę Bożą i zasady życia zgodnego z Ewangelią.
Święty Mateusz w tradycji i ikonografii
Postać świętego Mateusza Apostoła zajmuje ważne miejsce w tradycji chrześcijańskiej, zarówno pod względem teologicznym, jak i kulturowym. Jego życiorys, od celnika do apostoła i ewangelisty, stanowi inspirujący przykład przemiany i oddania Bogu. Wierni zwracają się do niego z prośbami o wstawiennictwo w sprawach związanych z jego patronatem, a jego wizerunek w sztuce sakralnej jest bogaty w symbolikę i odzwierciedla jego rolę w Kościele.
Patronat i atrybuty świętego
Święty Mateusz Apostoł jest czczony jako patron celników, poborców podatkowych, księgowych, urzędników finansowych, bankowców, a także wszystkich osób związanych z finansami. Jego życiorys, zaczynający się od zawodu celnika, sprawił, że stał się on opiekunem tych, którzy wykonują podobne prace, często obarczone odpowiedzialnością i narażone na pokusy. Wzywa się jego wstawiennictwa w sprawach finansowych, uczciwości w pracy oraz w trudnościach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wśród atrybutów świętego można wymienić m.in. sakwę z pieniędzmi, która symbolizuje jego dawny zawód, ale także nawrócenie i porzucenie chciwości. Inne atrybuty, takie jak księga czy pióro, odnoszą się do jego roli ewangelisty, a miecz, topór czy lanca mogą symbolizować jego męczeńską śmierć.
W ikonografii: księga, anioł i miecz
Ikonografia świętego Mateusza jest bogata i zróżnicowana, odzwierciedlając jego dwojaką rolę apostoła i ewangelisty. Najczęściej przedstawiany jest z księgą Ewangelii, która symbolizuje jego dzieło pisarskie i nauczanie. Często towarzyszy mu również pióro, co podkreśla akt tworzenia świętego tekstu. Jednym z kluczowych elementów ikonograficznych jest postać anioła, który według tradycji pomagał mu w pisaniu Ewangelii, dyktując mu słowa lub natchnienie. Anioł ten symbolizuje Ducha Świętego lub może być interpretowany jako odniesienie do symbolu człowieka z wizji proroka Ezechiela, który jest przypisywany Mateuszowi jako symbol jego Ewangelii. W niektórych przedstawieniach pojawia się również miecz, który nawiązuje do tradycji o jego męczeńskiej śmierci, być może ścięciu. Inne atrybuty, takie jak sakwa z pieniędzmi, podkreślają jego przeszłość jako celnika.
Dzień obchodów i ciekawostki o św. Mateuszu
Obchody liturgiczne ku czci świętego Mateusza Apostoła odbywają się w różnych terminach, w zależności od tradycji kościelnych. W Kościele katolickim i ewangelickim jego święto przypada na 21 września. Natomiast w cerkwi prawosławnej wierni wspominają go dwukrotnie: 29 listopada i 13 lipca. Te daty stanowią okazję do refleksji nad jego życiem, powołaniem i nauczaniem, a także do oddania mu czci jako jednemu z dwunastu wybranych świadków Chrystusa.
Warto zwrócić uwagę na kilka ciekawostek o św. Mateuszu. Jego imię, oznaczające „dar Boga”, doskonale odzwierciedla dar, jakim było jego nawrócenie i służba Kościołowi. Zgodnie z tradycją, z dniem świętego Mateusza wiązano w obrzędowości ludowej wróżby dotyczące nadchodzącej zimy. Jeśli na świętego Mateusza jesień już się chowa, to zima długo się rozwija – tak mówiło stare przysłowie, wskazując na związek tego dnia z cyklem natury. Według przekazów, święty Mateusz zmarł śmiercią męczeńską, prawdopodobnie ścięty mieczem w Etiopii lub Persji, co podkreśla jego wierność Chrystusowi do końca. Od X wieku jego relikwie znajdują się w Salerno we Włoszech, przyciągając pielgrzymów z całego świata.
Jeśli szukasz ciekawych, angażujących artykułów, które poruszają różnorodne kwestie i dostarczają wartościowych treści – z przyjemnością je dla Ciebie stworzę. Pisanie jest dla mnie misją, która pozwala przekazywać coś wartościowego, zmieniać perspektywy i wzbogacać codzienność moich czytelników.